GNC Mali Müşavirlik Denetim & Danışmanlık

Değerli okurlar, 2018 yılının sonlarını yaşadığımız şu günlerde 28.03.2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa dayanılarak hazırlanan ve bu zamana kadar ilgili kanunun uygulanabilirliğine ilişkin değişiklik yapılmasına dair yönetmeliklerden sonra ; Bakanlar Kurulunun 2017/9721 sayılı kararı ile “Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile kamu ve özel sektör çalışanlarının aşağıda yer alan takvim doğrultusunda sisteme dahil edilmeleri öngörülmüştür.

Bu yönetmelik kapsamında olup 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesine göre, kamu ve özel sektörde çalışan 45 yaşını doldurmamış mevcut çalışanlar işverenin bir veya birden fazla emeklilik şirketi ile imzalayacakları sözleşme kapsamında ilgili emeklilik planına dahil edilirler.

Bu sisteme katılımın arttırılması amacıyla teşvik olarak; çalışanların ücretlerinden ödenecek katkı paylarına, mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak % 25 oranında Devlet katkısı teşviği verilmesi öngörülmüştür. Ayrıca cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara, 1.000 TL tutarında Devlet katkısı sağlanması, emeklilik halinde hesabındaki birikimini en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin %5’i oranında ek devlet katkısı teşviği sağlanması da öngörülmüştür. %25 oranındaki devlet katkısı teşviği ile 1.000 TL’lik başlangıç devlet katkısı teşviği için hak kazanma süreleri aynı olup, devlet katkısına hak ediş süreleri aşağıda yer alan tabloda açıklanmıştır.

Çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi ile ilgili olarak, hem kamu kesimi işverenleri hem de özel sektör işverenleri tarafından yerine getirilmesi gereken bir takım yükümlülükler bulunmaktadır. İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Bu bağlamda, işverenlerin merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemesi de gerekmektedir.

Halihazırda sektörde faaliyette bulunan ve aşağıda yer alan 18 emeklilik şirketi ile işverenlerin sözleşme imzalaması mümkün bulunmaktadır.

• Aegon Emeklillik ve Hayat A.Ş.
• Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.
• Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş.
• Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.
• Asya Emeklilik ve Hayat  A.Ş.
• Avivasa Emeklilik ve Hayat  A.Ş.
• Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş.
• BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş.
• Cigna Finans Emeklilik ve Hayat  A.Ş.
• Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş.
• Garanti Emeklilik ve Hayat  A.Ş.
• Groupama Emeklilik A.Ş.
• Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş.
• NN Hayat ve Emeklilik A.Ş.
• Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş
•  Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş
•  Vakıf Emeklilik  A.Ş.
•  Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.

Bununla birlikte, şirketlerin listesine www.egm.org.tr adresinden de ulaşılması mümkün bulunmaktadır.

İşveren, sisteme giriş esnasında çalışandan faiz içeren/ faiz içermeyen fon tercihini alır, tercihte bulunmayan çalışanları için söz konusu tercihi yapar. Çalışan fon tercihlerinin, işverenin şirket ile yapacağı sözleşme kapsamında doğrudan emeklilik şirketine bildirilmesi de kararlaştırılabilir.

Sisteme giriş esnasında, çalışanlardan faiz içeren/faiz içermeyen fon tercihleri alınır. Ancak, çalışanın tercih belirtmemesi halinde, işveren bu tercihi ilgili çalışan adına yapar. Bu kapsamda, katkı payları yapılan tercih doğrultusunda öncelikle 1 yıllık süre boyunca faiz içeren/faiz içermeyen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. 1 yılın sonunda ise, yine tercihe göre faiz içeren/faiz içermeyen standart fonlarda yatırıma yönlendirilmeye devam eder

Diğer taraftan, anılan yönetmelik hükmüne göre çalışanların ücretinden kesilecek asgari katkı payı miktarı, ilgisine göre prime esas kazancın veya emeklilik keseneğine esas aylığın %3’ü oranında olacaktır. Ayrıca çalışanlara sistemden çıkma hakkı da tanınmıştır. Cayma hakkı adı verilen bu hakka göre çalışanlar ilk 2 ay içinde istediği zaman sistemden çıkabilirler. Çalışan ilk maaşından kesinti yapıldığının ertesi gününden itibaren 2 aylık süre içinde sistemden herhangi bir zaman da çıkabilir.

Çalışan cayma süresinin bitiminden sonra fon dağılımı değişikliği yapabilir. Bu değişiklik işleminden önce kendisine risk profili anketi sunulur. Sistemde yer alan (i) muhafazakâr, (ii) dengeli, (iii) atak/ dinamik/ büyüme ve (iv) agresif olarak tanımlı fonların yanı sıra başlangıç ve standart fonlar arasında tercihte bulunulabilir. Çalışan, yılda 6 defa fon dağılım değişikliği yapabilir

İşverenin emeklilik şirketini değiştirmesi aktarım olarak tanımlanmakta olup, işverenin şirket ile yapacağı emeklilik sözleşmesinin imza tarihinden itibaren 2 yıl, aktarıldıktan sonra ise 1 yıl kaldıktan sonra farklı bir emeklilik şirketine geçmesi mümkündür.

Zorunlu bireysel emeklilik sisteminde sorumluluk işverene aittir. İşverenlerin primleri eksik, hatalı hesaplamaları ya da ödeme günü geciktirilerek emeklilik şirketine primi aktarmaları durumunda çalışanın uğrayacağı parasal kayıptan işverenler sorumludur. Ayrıca, yükümlülüklerine uymaması durumunda işverene her bir ihlal için yüz lira idari para cezası uygulanacağını hatırlatmakta fayda var…